ΨΥΧΗ και ΠΝΕΥΜΑ



Σίγουρα όλοι μας θα έχουμε αναρωτηθεί, τι εστί "ψυχή".

Τι απαντάμε όμως σε αυτήν την ερώτηση; Πως προσδιορίζουμε δηλαδή την έννοια ή την υπόσταση της "ψυχής";

Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι με τον όρο "ψυχή" ορίζουμε "κάτι το άυλο στην Ανθρώπινη Φύση" που παραμένει υπαρκτό και μετά το θάνατο, δηλαδή μετά τη φθορά του φυσικού σώματος. (Βέβαια έχει διατυπωθεί και η εσωτεριστική άποψη, ότι η ψυχή είναι κάποιο "όργανο" στο ανθρώπινο σώμα που το κατευθύνει, αλλά αυτή η προσέγγιση δεν μας πείθει).

Σίγουρα άυλο όμως είναι και το πνεύμα (ο νους), που ενυπάρχει μαζί με την ψυχή στην Ανθρώπινη Φύση.

Ποιος λοιπόν ο διαχωρισμός ψυχής και πνεύματος; Ή μήπως πρόκειται για το ίδιο "πράγμα" ή την ίδια "υπόσταση";

Κατά μία φιλοσοφική προσέγγιση δεν είναι δυνατό να διαχωριστεί η ψυχή από το πνεύμα.

Κατά μία άλλη φιλοσοφική-εσωτεριστική άποψη μπορεί να γίνει ο εξής διαχωρισμός:

- Ως "ψυχή" μπορεί να εννοηθεί η "ομοούσια τω ΘΕΩ αιώνια και διαχρονική ύπαρξη που έχει ως από το ΘΕΟ δοθείσα αποστολή, να εξελίσσεται και να "μετουσιώνεται" συνεχώς μέχρι να ενωθεί με την ΑΓΑΠΗ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ και την "άκτιστη ύλη" του ΘΕΟΥ και Δημιουργού της, μέχρι δηλαδή να επιτύχει το λεγόμενο "καθ΄ομοίωσιν".

- Ως "πνεύμα" ("νους") μπορεί να εννοηθεί η άυλη "δύναμη και ενέργεια" η οποία "(συν)δημιουργεί" και συνοδεύει την Ανθρώπινη Φύση δρώντας μέσα της "ως κινητήριος δύναμη", που όμως κατευθύνεται από την ψυχή.

Δηλαδή η ψυχή και το πνεύμα (ο νους) συνυπάρχουν στην Ανθρώπινη Φύση ως "άυλες" υποστάσεις ("ενέργειες"), αλλά η ψυχή είναι αυτή που κατευθύνει το πνέυμα (νου) και όχι το αντίθετο.
Για αυτό και άνθρωποι κλινικά νεκροί, με αδρανοποιημένες εγκεφαλικές και πνευματικές λειτουργίες, ζουν, και τα υπόλοιπα όργανά τους, αρχής γενομένης της καρδιάς τους, λειτουργούν. Αυτό υποδηλώνει ότι ο άνθρωπος δεν πεθαίνει όταν σταματήσουν οι πνευματικές του λειτουργίες (που αναγνωρισμένα επιτελούνται μέσω του εγκεφάλου), αλλά όταν η ψυχή αποφασίσει να "φύγει" από το σώμα, κάτι το οποίο κλινικά αποδεικνύεται, όταν σταματήσει να λειτουργεί η καρδιά του. Άρα γίνεται αντιληπτό, ότι ο παλμός της ζωής πρωταρχικά δίνεται από την ψυχή και όχι από το πνεύμα (νου) !!! 

Αν ακολουθήσουμε την προαναφερθείσα φιλοσοφική-εσωτεριστική άποψη, και αποδεχόμενοι το γεγονός ότι η Ανθρώπινη Φύση συναποτελείται από Ψυχή, Πνεύμα και Σώμα, τότε θα αναδεικνύαμε τους επιμέρους ρόλους (όχι όμως την "ουσία", που στην ψυχή και το πνεύμα-νου είναι αναμφισβήτητα "άυλη") των τριών αυτών "υποστάσεων" στο εξής χειροπιαστό παράδειγμα:
 
Αν παρομοιάζαμε τον άνθρωπο με ένα αυτοκίνητο, τότε θα λέγαμε ότι ο ρόλος του αμαξώματος ανταποκρίνεται στο ρόλο του σώματος, η μηχανή/ο κινητήρας ανταποκρίνεται στο πνεύμα (νου) και ο οδηγός είναι η ψυχή, που με τον ανάλογο χειρισμό και παλμό στη "μηχανή του πνεύματος-νου" (σχηματικά: "γκάζι, φρένο, αλλαγή ταχυτήτων", κτλ) κατευθύνει το όχημα σύμφωνα με την ελεύθερη βούληση και τον προορισμό της (και εντέλει το εγκαταλείπει, όταν αυτό "σκουριάσει").

Πότε και με ποια κριτήρια όμως "εγκαθίσταται" η ψυχή στο ανθρώπινο σώμα;

Μήπως η ψυχή "κληρώνεται", ή είναι θέμα τύχης ή σύμπτωσης το ποια ψυχή θα εγκατασταθεί και θα συνοδέψει τον άνθρωπο στη ζωή του;

Στο Σύμπαν τίποτα δεν είναι τυχαίο και έτσι σίγουρα δεν μπορεί να θεωρηθεί, ότι η ψυχή "κληρώνεται" (αυτό και το ακόλουθο - και το αναφέρουμε με ιδιαίτερη προσοχή, ευαισθησία και σεβασμό - ας μας προβληματίσουν στο πώς θα πρέπει να "διαχειριζόμαστε" τις αμβλώσεις, ακόμα και μετά από περιπτώσεις βιασμού).

Κατά τον Πλάτωνα, η ψυχή πριν ενσαρκωθεί εκ νέου στο σώμα ενός παιδιού (και αφού μετά από μία διαδρομή έχει αναπαυθεί και καθαρθεί στα λεγόμενα "καθαρτήρια") επιλέγει συνειδητά τους γονείς του, οι οποίοι θα προσφέρουν στο παιδί τις κατάλληλες προϋποθέσεις, που είναι απαραίτητες για την συγκεκριμένη εξελικτική πορεία της ψυχής στο συγκεκριμένο σώμα και στο συγκεκριμένο βίο. Αυτή η συνειδητή επιλογή των γονιών γίνεται από την ψυχή αρκετά πριν ενσαρκωθεί, για να γίνει σε ανώτατο πνευματικό επίπεδο μια συμφωνία "αποδοχής" ανάμεσα στις ψυχές του νέου βρέφους και των γονιών του (ας θυμηθούμε εδώ τον προαναφερθέντα παράγοντα της "ελεύθερης βούλησης" που σύμφωνα με αυτήν την πνευματική-φιλοσοφική προσέγγιση γίνεται απόλυτα σεβαστή ως "ανώτερη συμπαντική αρχή").

Γνωρίζοντας τις διάφορες φιλοσοφικές και επιστημονικές απόψεις για τη χρονική στιγμή της ενσάρκωσης της ψυχής, πιστεύουμε αδιάσειστα, ότι η ψυχή εγκαθίσταται στο εκάστοτε σώμα ταυτόχρονα με τη σύλληψη (ή βιολογικά αμέσως μετά από ένα νοητικά παρερχόμενο δευτερόλεπτο ...) και όχι κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τον τοκετό !!!